Chiếc mũ đen ngăn không cho chúng ta làm những việc trái pháp luật, nguy hiểm, không đem lại lợi nhuận, gây ô nhiễm và những cách sử xự bất lợi khác. Nó giúp chúng ta vừa đánh giá lại ý tưởng vừa giúp chúng ta định hình ý tưởng mới. Một tuần sau đó tôi cũng có buổi nói chuyện nhân buổi học của những nhân viên marketing của tập đoàn Microsoft ở Seattle và giới thiệu với họ phương thức tư duy 6C.
…Ngày càng có nhiều người có nhu cầu đỗ xe trong thành phố. Trong lúc sử dụng, bạn chỉ cần nhắc đến màu vàng để tượng trưng cho chiếc mũ vàng, cũng giống như màu đỏ để tượng trưng cho chiếc mũ đỏ. … Hãy sử dụng chiếc mũ đen lúc này để xem xét chiến dịch quảng cáo.
…Xem xét tay lái của chiếc ô tô, tôi thấy rằng đó đang hoạt động rất tốt. Chiếc bản đồ nhờ đó càng ngày càng rõ nét hơn, hoàn thiện hơn. Hãy sử dụng chiếc mũ vàng và đưa ra những đánh giá tích cực đối với mỗi phương án thay thế như là phương án nghiêm túc.
Từ những doanh nhân hàng đầu đến những em bé chập chững đến trường đều có thể học phương thức tư duy này. Trong những cuộc nói chuyện hoặc bàn thảo, khi bạn cần mọi người đưa ra những ý tưởng mới, bạn nói: "Đã đến lúc chúng ta cần đội chiếc mũ xanh", và khi bạn cần mọi người cân nhắc cẩn trọng vấn đề, bạn nói: "Giờ chúng ta hãy cùng đội chiếc mũ đen". Không giống với việc mọi người cùng nhau tranh luận như ở các toà án, để giành được phần thắng- để đạt được điều này, có khi họ sẵn sàng bưng bít những thông tin có lợi cho đối phương, tất cả mọi người tập trung lại nhằm giải quyết vấn đề một cách dễ dàng.
Mỳ ống là một thực phẩm tuyệt vời nhưng nếu ngày nào bạn cũng ăn mỳ ống suốt cả 3 bữa, bạn sẽ nhanh chóng chẳng thích thú gì với món mỳ ống đó nữa. Người này sau đó sẽ có nhiệm vụ giám sát tư duy trong khuôn khổ chiếc mũ xanh đặt ra bởi người chủ toạ. Lối tư duy chiếc mũ đen là lối tư duy logic.
Mọi người hỏi tôi liệu có thể làm cho những người có cá tính như vậy cư xử mềm dẻo hơn. Điều mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây chính là «mức độ vừa đủ»: của một bộ óc tư duy phê phán. Hãy chép lại nó như một bài học đáng giá hơn là xem nó như một lỗi lầm.
Nhưng chúng ta cũng nên chuẩn bị sẵn sàng để làm nảy sinh những phương án thay thế chỉ trong khung cấp độ cụ thể mà thôi. Sự công kích và sự tự vệ không đem đến cho chúng ta cấu trúc như vậy. Chiếc mũ xanh là chiếc mũ tổ chức ý tưởng.
Chiếc mũ đen hợp thức hoá lối tư duy cẩn trọng và cân nhắc về mặt giá trị. Cách nói "Tôi muốn anh nhìn nó từ hướng Bắc" khác hẳn với câu "Anh đang nhìn từ hướng Bắc đấy!". Nhưng bạn nghĩ thế nào về chiếc mũ xanh? Bạn hãy xem xem bạn có thể làm được điều gì khi sử dụng nó.
Đó là phần việc của chiếc mũ xanh lá cây. Nhưng cũng có khi sự tuần tự lôgíc chỉ là lập luận theo sau để bao trùm những điều thực tế đã xảy ra. Đó có thể một sự tóm tắt, một câu kết luận, một quyết định, một giải pháp… Chiếc mũ xanh da trời cũng có thể chỉ ra cho chúng ta thấy rằng chúng ta đã đạt được quá ít sự tiến bộ.
Do đó, điều quan trọng là bạn phải nhận ra tầm quan trọng và khả năng tuyệt vời của chiếc mũ đen và hạn chế việc lạm dụng nó. Ngay cả trực giác của nhà bác học đại tài Einstein cũng sai khi ông bác bỏ nguyên lý dễ thay đổi của Heisenberg. Giữa 1 khía cạnh này còn tồn tại một khía cạnh thứ 3.