Trong việc quyết định hoặc thay đổi nguyên tắc và trong lúc hành động, sách giúp ta được nhiều việc. Tôi ân hận cho bạn lắm, nhưng còn có chỗ để an ủi. Muốn sống đầy đủ, điều kiện thứ nhất là phải kiểm soát được trí óc.
Nếu người ta bảo bạn chỉ chỉ tên những nhạc cụ dùng trong khúc đầu bản hòa tấu C thấp thì chắc bạn chỉ không được. Trong các loại văn, có lẽ nó bắt ta gắng sức nhiều hơn hết. Còn nhiều cuốn nổi danh hơn nữa.
Thưa bạn, tôi nhiệt liệt lập lại rằng tôi viết cho bạn đấy. Dùng thời gian đó cho hợp lý, cho hiệu quả là vấn đề khẩn cấp nhất. Vậy mà tôi sẽ khuyên hoài bạn thân và cả kẻ thù của tôi phải đọc thơ rồi mới đọc những thể loại văn khác.
Và khi đọc xong bạn thành thật tự hỏi còn ghét thơ nữa không? Tôi đã biết nhiều người đọc xong rồi, tự nhận rằng từ trước oán thơ là hoàn toàn nhầm lẫn. Tôi có thể kể Pascal, La Bruyere (triết gia pháp thế kỷ 17) và Emerson (triết gia Mỹ thế kỷ 18). Loại sách để học đó ở Luân Đôn không thiếu gì.
Nếu một người làm cho hai phần ba đời sống của mình tuỳ thuộc một phần ba còn lại, mà trong một phần ba này lại uể oải làm việc, thì làm sao hy vọng sống một cách đầy đủ được? Người ta có thể 8 giờ dắt chó đi chơi mà suốt thời giờ nói là để dạo mát óc cứ phải suy nghĩ về việc 9 giờ 15 phải đọc sách, phải về sao cho khỏi trễ như vậy còn hứng thú gì nữa? Tôi xin để bạn ở lại đó tới 6 giờ chiều.
Tất cả các hiền nhân của mọi thời đều đồng ý về chỗ đó. Như vậy còn ba buổi tối để thăm bạn hữu, vui thú gia đình, đọc sách tiêu khiển, hút thuốc, làm vườn, thơ thẩn và dự những cuộc thi của các báo. Y là một thành điên huênh hoang phát ghét, tìm được cái gì là xúc động đến nỗi bất mãn vì thấy sao cả thế giới không xúc động như mình.
Và trong khoảng thời gian đã định trước, bạn chỉ nghiên cứu về vấn đề đã chọn đó thôi. Thế thì tại sao bạn lại không rời khỏi nhà, lại cột đèn gần nhất với một cái vợt rồi nhận xét đời sống của các loài bướm đang đập cánh chung quanh ánh sáng, rồi sắp đặt lại những điều tìm được rồi dựng lên một thuyết? Nếu phân tích kỹ thêm lòng mong mỏi, bồn chồn đó thì ta sẽ thấy nguyên do ở điều này: ta luôn luôn tự cho là phải làm thêm cái gì ngoài bổn phận của ta.
Bạn biết rằng ít nhất cũng có được nửa giờ yên ổn. Kiên tâm thì không khi nào thất bại. Thưa bạn, tôi nhiệt liệt lập lại rằng tôi viết cho bạn đấy.
Câu châm ngôn đó chưa đúng hẳn. Chắc chắn là như thế sẽ có lợi. Chính bạn là người tôi muốn khuyên đấy.
Nếu bạn tưởng rằng cứ lấy giấy bút lập một thời dụng biểu tài tình là đạt được lý tưởng, thì thà bỏ phất hy vọng đó đi còn hơn. Ta hoàn toàn có thể kiểm soát bộ máy suy nghĩ của ta được. mà trong khi làm việc, ông không cho bộ máy của mình chạy hết công suất của nó đâu.