Tôi xin để bạn ở lại đó tới 6 giờ chiều. Hôm đó, bạn không bỏ ra 45 phút để sửa soạn đi ngủ. Bạn phải bảo vệ lòng tự trọng của bạn.
Tôi tưởng tượng rằng phần đông những người có óc tò mò tìm hiểu đều hướng đến văn chương. Muốn sống đầy đủ, điều kiện thứ nhất là phải kiểm soát được trí óc. Nếu không sẵn sàng chịu những thất vọng, nếu không mãn nguyện khi thấy gắng sức nhiều mà kết quả ít thì, thì thôi đi, đừng khởi sự nữa.
Buổi tối bạn đọc một chương đi - thường ngắn lắm, không dài đâu - rồi sáng hôm sau tập trung tư tưởng vào chương ấy. Nhưng bạn cũng không có thể tiêu non thời gian được. Như trên tôi đã nói, sự tiếp tế thời gian có chỗ này quý nhất, là ta không thể tiêu non nó được.
Không có gì xảy ra tới thân thể, tâm hồn ta mà không đi qua bộ óc của ta, ta thấy vui hay buồn cũng nhờ óc, nên kiểm soát trí óc là việc quan trọng nhất. - Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư? Có người phải làm việc nhiều hơn người đó để kiếm ăn, nhưng có kẻ lại làm ít hơn.
Lẽ dĩ nhiên là bạn thích đọc báo (việc này có thể làm trong khi đợi bữa) hơn là nghĩ tới cái bổn phận bình thường mà quan trọng ấy - bổn phận tự xét mình - thì cái đó tùy bạn. Tôi không bảo rằng những cuốn ấy hợp cho những người mới học đâu, nhưng tôi không hiểu tại sao những người thông minh trung bình, sau một năm gắng sức đọc sách lại không thể tấn công những kiệt tác về sử hoặc triết học đó được. Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất.
Mặc dầu vậy, bạn vẫn tán thưởng bản đó. Hễ chưa gắng lắm cái gì để thoả mãn ý muốn đó thì lòng ta chưa yên. Phải học tập một cái gì đó lâu dài.
Mỗi tuần học ba buổi tối rồi thỉnh thoảng đi nghe nhạc thì trong một năm, bạn sẽ biết ít nhiều về âm nhạc. Làm như vậy bạn sẽ có được một khoảng thời gian dài ít nhất là 3 giờ. Báo sản xuất rất mau là để cho mình đọc mau.
Đáng lẽ nói: "Xin lỗi anh, tôi không thể tiếp anh được, tôi phải chạy lại sân quần vợt đây" thì bạn phải nói: "Xin lỗi anh, tôi không thể tiếp anh được vì tôi phải làm việc đây". Nhiệm vụ đó cũng đã khó khăn đấy chứ! Ít người làm tròn được. Nếu người ta bảo bạn chỉ chỉ tên những nhạc cụ dùng trong khúc đầu bản hòa tấu C thấp thì chắc bạn chỉ không được.
Chắc chắn là như thế sẽ có lợi. Tôi xin để bạn ở lại đó tới 6 giờ chiều. Y có thể không bao giờ tới thành La Mecque.
Nguyên nhân mối nguy đó là tại ta ráng làm nhiều quá, và chỉ có một cách tránh nó là lập lại chương trình, làm bơn bớt đi những cái nghề, càng học, càng ham, và có những kẻ thích hăm hở gắng sức tới nỗi luôn luôn như không kịp thở. Học cái gì? Điều đó không thành vấn đề, từ xưa tới giờ nó chưa bao giờ thành vấn đề. Nhưng không cuốn nào có thể thay việc tự xét mình hàng ngày được, tự xét một cách thật thà ngay thẳng những việc mới làm và sẽ làm.