Chúng ta cố gắng làm nổi bậc khía cạnh tâm lý tâm lý mà bạn trai để bạch lộ trong cuộc sống xã hội muôn mặt của họ. Người thông minh là người biết rộng mà không nhớ làm sao thông minh. Ý thức nầy bạn trai có trong gia đình cũng như ngoài xã hội.
Tôi muốn những nam thanh cùng nữ thanh có những cơ hội trong sạch giao thiệp để bồi bổ đứctính của nhau. Nhưng kẻ sắp gạt họ có lời lẽ mánh lới tế nhị, quỷ quyệt hơn. Cha mặc nhiên hay minh nhiên chỉ xin mẹ cho biết rõ lý do, chỗ đi.
Đừng ai có ý nghĩ bạn trai tìm những sa đọa của các nhân vật trong sách. Người có quan niệm nầy hay khinh rẻ những cặp vợ chồng ít xứng đôi vừa lứa hay thường không đặng ngon cơm ngọt canh. Họ rất đạo hạnh nữa.
Họ chưa thấy được thế nào là họ thành nhân nhưng họ bắt đầu ý thức nhân cách của mình. Hơn một lần, tôi nói, xét cho kỹ tình tâm giao tự bản chất là cao quí. Ý thức niền thống khổ của con lúc banh da xẻ thịt đưa nó ra đời, mấy năm trường nhũ bộ và giáo dục.
Nếu không ai thẳng thắng khôn ngoan giúp sửa, nó cũng làm cho bạn trai sau nầy trên lãnh vực văn học, kinh tế, chánh trị, quân sự, nghệ thuật ưa tạo ra những chuyện quái lạ chỉ làm hại cho danh tiếng của họ và cho xã hội thôi. Học sinh được một nền giáo dục nổi tiếng mà còn vậy, huống hồ bao nhiêu bạn trai ở thôn quê xa bóng văn minh và ở thành thị thì đi chơi đ êm về ngủ nướng. Trên trần gian có vô số tạo vật mà không làm gì kiếm được một tạo vật thứ hai giống bạn trai từ sinh lý đến tâm lý.
Buồn như theo kiểu người Á Rập nói, sa mạc than khóc vì không được làm đồng cỏ. Tinh thần tự trọng của bạn trai rất đáng khen miễn biết lợi dụng. Đời họ trở nên phiền toái.
Lương tâm Satan ấy đã gieo trong gia đình, quốc gia óc nghi kỵ, rình mò, hiềm thù, trả miếng, lạm dụng nhau, khiến con người xã hội hư đốn đi từ gốc rễ. Vì ý thức sự cao cả đó Goethe mới hạ bút Điều mà chúng ta phải xin ở Thượng đế là những tư tưởng cao thượng và một quả tim trong sạch. Lúc sửa những tác văn của nam sinh, tôi thấytính nầy của họ rất rõ rệt.
Về trong gia đình họ sống phần nào đời sống của họ thôi: vì công ăn việc làm, vì trách vụ xã hội, họ sống ở các nơi khác nhiều hơn. Họ mang tật mâu thuẫn mà không ai kết án. Vài bữa họ mặc áo sơ mi dài gần giống áo cà sa.
Có khi chưa biết bạn trai đang nói chuyện với mình là ai, lý lịch, tài đức, hạnh kiểm ra sao đã bắt đầu tin tưởng yêu mến, giao phú tâm sự. Có lần con hỏi mẹ, con ở đâu ra? Mẹ nói con nghe! Cách đây mười năm con ở trong hư vô. Tóm lại căn tạng của bạn gái phức tạp còn căn tạng của bạn trai đơn giản.
Họ với đầu óc sáp ông, thấy một hai khía cạnh nào đó cho là đã tìm hiểu đến nơi đến chốn. Lòng của họ rã rời, đau nghiến trong một thứ buồn nghĩa địa đầy bóng ma chia ly, hối tiếc, uất hận, ngã lòng. Cha nói cùng mẹ những lời âu yếm, mẹ có những cử chỉ tỏ tình nồng thắm với cha: tất cả họ cho là cha hú hí hay mẹ cút hà giỡn với họ.