Giả sử bạn là một triết gia đang băn khoăn với một trong những câu hỏi đơn giản của con trẻ như nói ở trên, bạn sẽ trả lời thế nào? Tuy nhiên, chúng tôi rất nghiêm túc khi sử dụng từ này. Nếu độc giả đồng ý với kết luận của cuốn sách và công nhận các phương pháp nó đề xuất là thích hợp và hiệu quả thì người ấy mới phải hành động theo cuốn sách.
Còn cuốn Nguồn gốc các loài nói đến sự sinh sôi, phát triển của muôn vàn loài động thực vật trong thế giới tự nhiên. Khi đọc một cuốn sách hay, bạn nên cân nhắc trước khi nói Tôi hiểu. Tuy nhiên, dù không thể viết một cuốn tự truyện hoàn toàn đúng sự thật, chúng ta cũng không thể viết một cuốn tự truyện mà không có thông tin nào là sự thật cả.
Đối với sách thực hành, mặc dù có sự so sánh giữa sách vở và thực tế, nhưng mối quan tâm chính vẫn là liệu mục tiêu của tác giả tức kết quả mà ông ta tìm kiếm cùng các phương tiện ông ta đưa ra để đạt được những mục tiêu đó có phù hợp với quan niệm của bạn không. Có bốn câu hỏi chính bạn phải hỏi khi đọc bất cứ cuốn sách nào. Tuy nhiên, trong sách thực hành lại có các quy tắc chung có thể áp dụng trong nhiều trường hợp cụ thể cùng loại.
Nhưng không phải tất cả các câu hỏi do triết gia hỏi và trả lời đều thật sự mang tính triết học. Lịch sử mô tả sự vật, sự việc đã tồn tại. Phủ nhận việc trình bày một ý tưởng theo nhiều cách cũng giống như nói rằng không thể dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ kia.
Thường có một số hoặc nhiều tác giả có chung quan điểm ủng hộ hoặc phản đối. Thiên kiến có thể xen vào bất cứ lúc nào, dù biểu hiện chỉ là mơ hồ nhất qua cách tóm tắt các luận điểm, nhấn lướt các ý, qua giọng điệu đặt câu hỏi hoặc màu sắc đậm nhạt của một điểm ta lưu ý hay qua trình tự trình bày các câu trả lời cho những câu hỏi trọng tâm. Dù đọc loại sách gì thì độc giả vẫn phải tuân theo một số quy định chung.
Nhìn nhận điều này, chúng ta thấy rằng hạnh phúc không phải cốt ở sự tự hoàn thiện, mặc dù đây chính là điều quan trọng nhất trong những điều tốt đẹp. Có nguyên nhân sâu xa nào khó nhìn ra trên bề mặt của điều này? Vì câu hỏi rất khó nên ngay cả khi đã trả lời được, liệu ta có thể khẳng định là mình đã xác định đúng thế nào là cùng chủ đề không? Thứ nhất, không phải bao giờ các nhà bình luận cũng đưa ra những nhận xét đúng về một cuốn sách.
Một vài trong số đó là các bài dài nhiều trang, số khác là các đoạn chính hay thậm chí là một phần của đoạn. Có nhiều cách lập luận để chứng minh một vấn đề. Phần thảo luận này gợi ý cho bạn về hai câu hỏi lớn mà bạn phải tự hỏi bản thân khi đọc bất kỳ loại sách thực hành nào.
Nó giống các quy tắc còn lại của giai đoạn hai ở chỗ tất cả đều yêu cầu độc giả tiến hành hai bước: một là xử lý ngôn ngữ đơn thuần và hai là phân tích cách sử dụng ngôn ngữ để có thể hiểu được các ý tưởng ẩn chứa trong đó. Nếu tác giả động chạm tới câu hỏi, ta có thể kết luận là sau đó kiểu gì tác giả cũng trả lời nó. Hãy coi việc đọc một cuốn sách là cuộc đối thoại giữa bạn và tác giả.
Những người đã có kinh nghiệm thực tế và thực hành sẽ thấy dễ dàng hơn khi đọc các loại sách khoa học cổ. Ít nhất, vị kỷ và vị tha có điểm chung về xu hướng, về ham muốn theo khía cạnh rất trừu tượng của hai từ này. Có thể vì bạn không hiểu cách tác giả sử dụng một số từ cụ thể nên sẽ không hiểu đầy đủ cả một đoạn.
Ông ta có thể chia tác phẩm của mình thành nhiều chương tương ứng với các năm, các thập kỷ hay thế hệ không? Hay ông ta chia cuốn sách theo đề mục do ông ta tự chọn? Trong một chương cụ thể, ông ta có bàn đến tình hình kinh tế của thời kỳ đó không? Có nhắc đến các cuộc chiến tranh, các hoạt động tôn giáo… không? Với ông ấy, điều gì trong số đó quan trọng hơn cả? Nếu chúng ta có thể nói phần nào của câu chuyện mà tác giả kể có vẻ như chính yếu nhất đối với ông ta thì chúng ta sẽ hiểu tác giả hơn. Đọc phân tích trước tiên và trên hết là đọc để hiểu. Để trả lời câu hỏi này, bạn vẫn phải tìm hiểu thuật ngữ, nhận định và lý luận mà tác giả sử dụng.